Isalacogghe

IJsselkogge boven water

Lijnden 15 februari 2016

Op woensdag 10 februari 2016 is de IJsselkogge gelicht in opdracht van Rijkswaterstaat door de aannemerscombinatie Isalacogghe. Onder het toeziend oog van vele toeschouwers en nationale en internationale pers kwam de Kogge, die in een bergingsmand geplaatst is, boven water.

Baars-CIPRO is in de combinatie Isalacogghe verantwoordelijk voor de duikwerkzaamheden, contractmanagement van de combinatie, de hydrografische opnemingen en de engineering van alle werkzaamheden die voor het project noodzakelijk zijn. Samen met bergingsbedrijf HEBO Maritiemservices en ADC Archeoprojecten is een unieke bergingsmethode ontwikkeld, zodat de Kogge in een goede staat gelicht kon worden. Onderdeel van de bergingsmethode is de inzet van een integraal bergingsframe waar de Kogge in werd gehesen en waarvan zowel technische als archeologische duikwerkzaamheden uitgevoerd zijn. De duikers van Baars-CIPRO hebben onder andere technische ondersteuning geleverd bij het aanbrengen van de bergingsmand en archeologische werkzaamheden uitgevoerd die betrekking hebben tot het opgraven en verstevigen van de IJsselkogge.

Aan het integrale bergingsframe is een hightech systeem afgehangen, waarmee een bergingsmand voor de Kogge gecreëerd werd. Het systeem bestond uit 40 computergestuurde takels met krachtsensoren. Hieraan werden de banden bevestigd die onder de Kogge doorgetrokken zijn en uiteindelijk de bergingsmand vormden. De banden zijn doormiddel van een uniek gebogen spuitlans onder de Kogge doorgebracht. De op maat gemaakte boordspreiders hielden de banden uit elkaar zodat de constructie van de Kogge niet beschadigd werd. Binnen de dimensies van het project is het een enorme uitdaging geweest om tot een geschikte D&C oplossing te komen voor de unieke onderdelen zoals het surveyvaartuig Hexa, de bergingsmand, het besturingssysteem, de gebogen spuitlans en zijn draagconstructie. De Hexa is gebouwd om binnen het bergingsframe hydrografische opnemingen (surveys) te verrichten.

Binnen in de Kogge zijn stempels aangebracht om de constructie van binnenuit te versterken en zware constructieonderdelen, die niet meer goed in verband zaten, op te vangen. Zo is voorkomen dat de Kogge in elkaar werd gedrukt door de bergingsmand. Daarnaast werden losse planken opnieuw in de Kogge bevestigd om de constructie extra te verstevigen. Op deze wijze werd de Kogge klaar gemaakt voor het lichten en bergen.

Op 17 en 18 februari 2016 wordt de Kogge getransporteerd naar Batavialand in Lelystad, waar naast het NieuwLand Erfgoedcentrum door Isalacogghe o.l.v. Baars-CIPRO een conserveringsstation is gebouwd. Allereerst wordt onderzocht of de staat van de IJsselkogge zodanig is dat deze gecontroleerd kan worden gedroogd. De conservering duurt vervolgens zo’n drie jaar. Gedurende deze periode zijn de werkzaamheden door het publiek te volgen. 

Voorbereiding berging IJsselkogge in volle gang

Lijnden 31 augustus 2015

In Zwartsluis (Hebo Maritiem) en in Lijnden (Baars-CIPRO) wordt op dit moment door aannemerscombinatie Isalacogghe hard gewerkt aan de voorbereidingen voor onderzoek, lichting en berging van de IJsselkogge.

Zo wordt een unieke bergingsmethode ontwikkeld waarmee de middeleeuwse IJsselkogge uit het water wordt gehaald. Een integraal bergingsframe is tegelijk het platform, waarvan de duikers onderwater onderzoek gaan doen. Verder worden er hightech systeem ontwikkeld, waarmee computers straks alle 40 motoren voor de lichting aan kunnen sturen. Dit gebeurt vanuit een speciale controlroom. Tevens worden op dit moment de tekeningen gemaakt van de conservering locatie, dat in Lelystad wordt gebouwd, voor onderzoek en zo mogelijk conservering.

Op 7 september vindt een informatiebijeenkomst plaats voor omwonenden.

De Kogge

De kogge werd in de dertiende eeuw ontwikkeld als opvolger van de platbodems die tot dan toe gangbaar waren. De schepen waren ontworpen om zowel op zee als op de rivier te varen, de kogge was echter veel zeewaardiger en kon veel meer lading vervoeren.

In de late Middeleeuwen bevoeren honderden koggeschepen de Noord- en Oostzee.

Natuurlijk waren daar ook Kamper kogges bij. Alleen is daar nooit een tastbaar bewijs van gevonden. De enige echte aanwijzing is een getekende kogge in het Digestum Vetus, een door de secretaris van Kampen geïllustreerd stadsregister uit de tweede helft van de vijftiende eeuw.

Lichting IJsselkogge in beeld